Pour une relecture des collections archéologiques néolithique et chalcolithique dans la zone de Hamangia-Baia: nouvelles données chronologiques relatives aux recherches conduites par Dumitru Berciu

Cercetări Arheologice 27, 2020, 141-161
https://doi.org/10.46535/ca.27.05



Pour une relecture des collections archéologiques néolithique et chalcolithique dans la zone de Hamangia-Baia: nouvelles données chronologiques relatives aux recherches conduites par Dumitru Berciu

A new interpretation of the Neolithic and Chalcolithic archaeological collections from the Hamangia-Baia area: new archaeological information regarding the research conducted by Dumitru Berciu

Authors: Laurent Carozza Cristian Micu Adrian Bălășescu Sorin Ailincăi Albane Burens Oana Gâza Cristian Mănăilescu

Keywords:

Chalcolithique, Hamangia, Gumelnița, habitat, tell, Dobroudja, lagune, datation radiocarbone, chronologie

Chalcolithic, Hamangia, Gumelnița, habitat, tell, Dobrudja, lagune, carbon dating, chronology

Abstract:

Dans le cadre de la mission archéologique franco-roumaine „Archéologie du delta du Danube” et du Laboratoire International Associé (IRP GOCHE), nous avons entrepris de travailler sur la caractérisation de la séquence chronologique et culturelle Néolithique-Chalcolithique en Dobroudja du nord. Ces travaux visent, notamment, à reprendre l’étude des collections anciennes, et à les publier de manière monographique. Depuis 2012, les travaux ont essentiellement porté sur la culture de Gumelnița, avec l’étude des sites de Carcaliu et Trestenic. Plus récemment, nous avons engagé l’étude des collections issues des fouilles de Dumitru Berciu sur le tell de Baia (Fig. 1). Cette analyse a donné lieu à une première publication des industries lithiques1. Ces études viennent compléter des recherches de terrain, notamment sur les tells de Luncavița et de Taraschina2, mais également des approches paléo-géographiques et paléo-environnementales autour du tell de Lunca3.


We have started working on describing the chronological and cultural Neolithic-Chalcolithic sequence in northern Dobrudja during the French-Romanian archaeological mission „Archéologie du delta du Danube” (Danube Delta Archaeology) alongside the Associated International Laboratory (IRP GOCHE). Currently, these attempts are focused on studying again the ancient collections and publishing them as monographs. After 20212, the attempts have focused on the Gumelnița culture, with the study of the Carcaliu and Trestenic sites. More recently, we have started studying the collections resulting from the excavations conducted by Dumitru Berciu at the Baia tell (Fig. 1). This analysis resulted in the first publication about the lithic industries. These studies serve to complete the field research, notably on the tells from Luncavița and Taraschina2, but also the paleo-geographical and paleo-environmental observations concerning the Lunca3 tell.

Download: PDF


How to cite: Laurent Carozza, Cristian Micu, Adrian Bălășescu, Sorin Ailincăi, Albane Burens, Oana Gâza, Cristian Mănăilescu, Pour une relecture des collections archéologiques néolithique et chalcolithique dans la zone de Hamangia-Baia: nouvelles données chronologiques relatives aux recherches conduites par Dumitru Berciu, Cercetări Arheologice, Vol. 27, pag. 141-161, 2020, doi: https://doi.org/10.46535/ca.27.05


Bibliography


  1. Ailincăi, S. C., Topoleanu, F., Mihail F., Așezarea din perioada timpurie a epocii fierului de la Niculițel – Cornet, jud. Tulcea. Cercetările arheologice din anul 1988, Peuce S.N., XIV, 2016, 233-292.
  2. Balasse, M., Tornero, C., Bréhard, S., Ughetto-Monfrin, J., Voinea, V., Bălășescu, A., Cattle and sheep herding at Cheia, Romania, at the turn of the fifth millennium cal BC. A view from stable isotope analysis, Proceedings of the British Academy, 198, 2014, 115-412.
  3. Bălășescu, A., Considerații cu privire la exploatarea mamiferelor în așezarea Hamangia III de la Cheia, Pontica, 41, 2008, 49-56.
  4. Berciu, D., Cercetări în teritoriul rural al Histriei. 1. Așezarea neolitică de la Baia- Hamangia, SCIV, VI, 3-4, 1955, 541-542.
  5. Berciu, D., Cultura Hamangia, Vol. I, Editura Academiei Republicii Socialiste România: București, 1966.
  6. Berciu, D., Morintz, S., Șantierul arheologic Cernavodă (reg. Constanța, r. Medgidia), Materiale și Cercetări Arheologice, III, 1957, 80-92.
  7. Berciu, D., Morintz, S., Săpăturile de la Cernavodă (r. Medgidia, reg. Constanța), Materiale și Cercetări Arheologice, V, 1959, 99-114
  8. Berciu, D., Morintz, S., Roman, P., Săpăturile de la Cernavodă (r. Medgidia, reg. Constanța), Materiale și Cercetări Arheologice, VI, 1959, 95-105.
  9. Berciu, D., Morintz, S., Ionescu, M., Roman, P., Șantierul arheologic Cernavodă, Materiale și Cercetări Arheologice, VII, 1960, 49-55.
  10. Burens, A., Ailincăi, S., Micu, C., Carozza, L., Lazurcă, E., Premières observations sur les techniques de façonnage et de finition de la céramique chalcolithique Gumelnița A2 du site de Carcaliu (Dobroudja, Roumanie), Studii de Preistorie, 7, 2010, 95-123.
  11. Carozza, Bem, Micu 2011 Carozza, L., Bem, C., Micu, C. (eds.) Société et environnement dans la zone du Bas Danube durant le 5ème millénnaire avant notre ère, Editura Universității „Alexandru Ioan Cuza” Iași, Iași, 2011.
  12. Carozza et al. 2014 Carozza, L., Micu, C., Ailincăi, S., Mihail, F., Carozza, J.-M., Burens, A., Cercetări în așezarea-tell de la Lunca (com. Ceamurlia de Jos, jud. Tulcea, în Ștefan, C.-E., Florea, M., Ailincăi, S.-C., Micu, C. (eds.), Studii privind preistoria sud-estului Europei. Volum dedicat memoriei lui Mihai Simon, Biblioteca Istro-Pontica, Seria Arheologie 10, Muzeul Brăilei, Editura Istros, Brăila, 2014, 214-233.
  13. Dumitrescu, Vl., Cu privire la cea mai veche cultură neolitică din România, SCIV,21, 2, 1970, 187-199.
  14. Dumitrescu, Vl., În legătură cu vechimea culturii Hamangia, Peuce, II, 1971, 3-9.
  15. Dumitrescu, Vl., Cronologia absolută a neoliticului românesc în lumina datelor C14, Apulum, 12, 1974, 23-39.
  16. Dumitrescu, Vl., Bolomey, Al., Mogoșanu, Fl., Esquisse d’une préhistoire de la Roumanie jusqu’à la fin de l’âge du bronze, Editura Științifică și Enciclopedică, București, 1983.
  17. Furestier, R., Mihail, F., Manolakakis, L., Philibert, S., Carozza, L., Micu, C., Les industries lithiques énéolithiques de la Dobroudja du Nord, Materiale și Cercetări Arheologice, S.N. XIII, 2017, 213-226.
  18. Guilaine, J. (dir.), Le Chalcolithique et la construction des inégalités, Tome 1, Le continent européen, Éd. Errance, Paris, 2007.
  19. Lanos, P., Dufresne, P., Chronomodel, version 2.0: software for Chronological Modeling of Archaeological Data Bayesian Statitistic, https://chronomodel.com, visitée decembre 2019.
  20. Lungu, V., Micu, C., Cercetările arheologice de salvare de la Panduru, jud. Tulcea,Peuce S.N., I, 2003, 11-44.
  21. Micu, C., Neo-eneoliticul în nordul Dobrogei în lumina cercetărilor de la Isaccea și Luncavița. Volumul I. Neoliticul în nordul Dobrogei, Editura Harvia: Tulcea, 2006.
  22. Micu, C., Mihail, F., Carozza, L., Florea, M., Câteva observații asupra unor situri eneolitice din zona de nord a Dobrogei, Peuce S.N., VII, 2009, 9-48.
  23. Mihail, F., Ștefan, C.-E., Obiecte din piatra si materii dure animale descoperite in tell-ul de la Baia, jud. Tulcea, în Ștefan, C.-E., Florea, M., Ailincăi, S.-C., Micu, C. (eds.), Studii privind preistoria sud-estului Europei. Volum dedicat memoriei lui Mihai Simon , Biblioteca Istro-Pontica. Seria Arheologie 10, Muzeul Brăilei, Editura Istros, Brăila, 2014.
  24. Morintz, S., Tipuri de așezări si sisteme de fortificație și de împrejmuire în culturaGumelnița, SCIV, XIII, 2, 1962, 273-284.
  25. Pârvan, V., La «statue-menhir» de Hamangia, Dacia, II, 1925, 422-429.
  26. Radu, V., Studiul materialului faunistic (moluște, pești, țestoase și păsări) prelevat din nivelul Hamangia III de la Cheia, Pontica 41, 2008, 57-64.
  27. Reingruber, A., Absolute and Relative Chronology in the Lower Danube Area During the 5th Millenium BC, în Hansen, S., Raczky, P., Anders, A., Reingruber, A. (eds.), Neolithic and Copper Age Between the Carpathians and the Aegean Sea: Chronologies and Technologies from the 6th to the 4th Millennium BCE, Archäologie in Eurasien, 31, 2015, 301-324.
  28. Tornero, C., Bălășescu, A., Ughetto-Monfrin, J., Voinea, V., Balasse, M., Seasonality and season of birth in early Eneolithic sheep from Cheia (Romania): methodological advances and implications for animal economy, Journal of Archaeological Science, 40, 2013, 4039-4055.
  29. Voinea, V., Funeral rites in the Hamangia culture: animal sacrifices, Sprawozdania Archeologiczne, 62, 2010, 65-91.
  30. Voinea, V., Un nou simbol Hamangia, Studii de Preistorie, 7, 2010, 45-59.
  31. Voinea, V., Dobrinescu, C., Așezarea Hamangia III de la Cheia. Campaniile 2000- 2001, Pontica, 35-36, 2002-2003, 9-22.
  32. Voinea, V., Neagu, G., Ceramica Hamangia III, Pontica, 39, 2006, 9-34.
  33. Voinea, V., Neagu, G., Archaeological research at Hamangia III settlement from Cheia (2004-2008), Pontica, 41, 2008, 9-34.
  34. Voinea, V., Dobrinescu, C., Neagu, G., Bălășescu, A., Radu, V., The Hamangia settlement at Cheia, Constanța county, Romania, The European Archaeologist (TEA), nr. 26, winter 2006/2007, 2007, 10-11.
  35. Voinea, V., Neagu, G., Radu, V., Spondylus shell artefacts in Hamangia cultures, Pontica, 42, 2009, 9-25.
  36. Voinea, V., Grigoruță, O., Cărpuș, C., Hard animal material adornements discovered in Hamangia settlement from Cheia/Podoabe din materii dure animale descoperite în așezarea Hamangia de la Cheia, în Mărgărit, M., Le Dosseur, G., Averbouh, A., (eds.), Exploatation of hard animal materials during the Neolithic and Chalcolithic/O privire asupra exploatării materiilor dure animale de-a lungul Neoliticului și Calcoliticului, Proceedings of the GDRE Prehistos Work-Session, Târgoviște, 5-9 november 2013, Editura Cetatea de Scaun, Târgoviște, 2014, 101-136.

Creative Commons Licence
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License