A late roman Ampulla with the depiction of Saint Menas from Andriake Church B

Cercetări Arheologice 30.1, 2023, 237-246
https://doi.org/10.46535/ca.30.1.13



A late roman Ampulla with the depiction of Saint Menas from Andriake Church B

Authors: Cüneyt Öz

Keywords:

Andriake Church B, Myra (Lycia), Saint Menas, Pilgrimage, Ampulla/Pilgrim Flask

Abstract:

This study elaborates on an ampulla found in Church B in Andriake harbor. Church B, one of the six churches in Andriake, was built in the early 5th century AD and was in use until the early 7th century. There is a depiction of Saint Menas in the gesture of orans on both sides of the ampulla, which was found in the church during the excavation between 2011-2013. Additionally, on both sides of Menas, there are camels bent over on his feet. The ampulla, thought to have been produced in the Saint Menas sanctuary, is dated to the early 7th century AD.

Saint Menas is one of the military saints born to an Egyptian Christian family. After declaring that he was a Christian, he was executed and killed, and his lifeless body was tried to be burned in the fire. His body, saved from the fire by the believers of Menas, was taken to Egypt and buried in Abu Mina in the Mareotis Region. A large church dedicated to the saint was built in Abu Mina in the 4th century AD. After Abu Mina became a complex city, ampullae with depictions of Saint Menas were crafted there. These ampullae were taken to their destinations by those who came to the saint’s church to fulfill their sacred pilgrimage, by putting holy water and oil, which are believed to heal their inner world. The ampulla found in Andriake must have been brought to Andriake by someone from Myra who went to Abu Mina for a holy pilgrimage.

Download: PDF

How to cite: Cüneyt Öz, A late roman Ampulla with the depiction of Saint Menas from Andriake Church B, Cercetări Arheologice, Vol. 30.1, pag. 237-246, 2023, doi: https://doi.org/10.46535/ca.30.1.13

Bibliography

  1. Anderson, W. 2004. An archaeology of late antique pilgrim flasks. Anatolian Studies 54: 79-93.
  2. Anderson, W. 2007. Menas Flasks In The West: Pilgrimage And Trade At The End Of Antiquity. AWE 6: 221-243.
  3. Alkan, M. 2013. Klasik Çağ’dan Erken Bizans’a Myra Kenti ve Teritoryumu. (Akdeniz University, Unpublished PhD Thesis), Antalya.
  4. Akyürek, E. 2014. Geç Antik Çağ’da Myra’nın Limanı. Toplumsal Tarih 246: 52-57.
  5. Aydın, A. 2015. Aziz Konon Tasvirli Bir Menas Ampullası. Adalya 18: 289-302.
  6. Aygün, Ç. A. 2018. Myra’nın Limanı Andriake’nin Yerleşim Planı. (Akdeniz University, Unpublished PhD Thesis), Antalya.
  7. Bangert, S. 2007. Menas ampullae: a case study of long-distance contacts. in: A. Harris (ed.) Incipient Globalization? Long-Distance Contacts in the Sixth Century: 27-33. Oxford: Archaeopress.
  8. Barnea, I. 1995. Menasampullen auf dem Gebiet Rumäniens. in: E. Dassmann and J. Engemann (eds.) Akten des XII. internationalen Kongresses für christliche Archäologie. Bonn, 22-28 September 1991, vol. 1: 509-514. Münster.
  9. Buckton, D. 1994. Byzantium. Treasures of Byzantine Art and Culture from British Collections. London: British Museum Press.
  10. Budge, E. A. W. 1909. Texts Relating to Saint Mêna of Egypt and Canons of Nicaea in a Nubian dialect, London: Oxford University Press.
  11. Bulut, S. and Şengül, M. 2014. 2009-2012 Yılları Andriake Kazı Sikkeleri ve Yerleşim Tarihine Katkıları. in: K. Dörtlük, O. Tekin and R. Boyraz Seyhan (eds.) Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Antalya, Bildiriler: 79-110. Antalya: Ege Yayınları.
  12. Çevik, N. 2010. Myra ve Limanı Andriake. Kazılar Başlarken Ön-Düşünceler. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 134: 53-82.
  13. Çevik, N. 2016. Mür Soluyan Kent: Myra. in: H. İşkan and E. Dündar (eds.) Lukka’dan Likya’ya. Sarpedon ve Aziz Nikolaos’un Ülkesi: 224-237. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  14. Çevik, N. and Bulut, S. 2010. İkinci Kazı Sezonunda Myra ve Limanı Andriake. in: N. Çevik (ed.) Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi: 25-118. Antalya: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
  15. Çevik, N., Bulut, S. and Akyürek, E. 2012. Myra-Andriake Kazıları ve Araştırmaları 2011. ANMED 10: 65-72.
  16. Çevik, N., Bulut, S. and Akyürek, E. 2013. Myra ve Andriake Kazıları 2012. ANMED 11: 90-96.
  17. Çevik, N., Bulut, S. and Aygün, Ç. A. 2014. Myra’nın Limanı Andriake. in: S. Ladstatter, F. Pirson, T. Schmidts (eds.) BYZAS 19 (1): Häfen und Hafenstädte im östlichen Mittelmeerraum von der Antike bis in byzantinische Zeit. Neue Entdeckungen und aktüelle Forschungsansätze: 225-243. İstanbul: Ege Yayınları.
  18. Çömezoğlu, Ö. 2013. Andriake B Kilisesi’nden Bronz Objeler. Adalya 16: 305-320.
  19. Çömezoğlu, Ö. 2015. Byzantine Small Finds From ‘Church B’ at Andriake (Myra/Antalya): First Results on the Ceramics. in: S. Fazlullin, M. M. Antika (eds.) Proceedings of the 17th Symposium on Mediterranean Archaeology Soma 2013 Moscow (25-27 April) 2013: 54-64. Oxford: Archaeopress.
  20. Davis, S. 1998. Pilgrimage and The Cult of Saint Thecla in Late Antique Egypt. in: D. Frankfurter (ed.) Pilgrimage and Holy Space in Late Antique Egypt: 303-339. Leiden: Brill.
  21. Duggan, T. M. P. and Aygün, Ç. A. 2010. Myra’nın Ortaçağ ve Sonrasındaki Limanı Taşdibi-Stamira. in: N. Çevik (ed.) Arkeolojisinden Doğasına Myra/Demre ve Çevresi: 161-168. Antalya: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
  22. Foss, C. 1994. The Lycian Coast in the Byzantine Age. Dumbarton Oaks Papers 48: 1-52.
  23. Gertsman, E. and Rosenwein, B. H. (eds.) 2018. Pilgrim’s Flask with Saint Menas, sixth-seventh century, Egypt, terracotta; 10.00 X 6.40 cm (3 7/8 × 2 1/2 inches). The Middle Ages in 50 Objects: 10-13. London: Cambridge University Press.
  24. Grossmann, P. 1998. The Pilgrimage Center of Abu Mina. in: D. Frankfurter (ed.) Pilgrimage and Holy Space in Late Antique Egypt: 281-302. Leiden: Brill.
  25. Grotowski, P. Ł. 2010. Arms and Armour of the Warrior Saints. Tradition and Innovation in Byzantine Iconography (843-1261). Boston: Brill.
  26. Katsioti, A. and Mastrochristos, N. 2018. Aspects of Pilgrimage in the Eastern Mediterranean During the Early Byzantine Period Archaeological Evidence from Rhodes. in: D. Ariantzi, I. Eichner (eds.) Für Seelenheil und Lebensglück. Das byzantinische Pilgerwesen und seine Wurzeln: 83-95. Mainz: Verlag des Römisch-Germanischen Zentralmuseums.
  27. Kaufmann, K. M. 1910. Die Menasstadt und das Nationalheiligtum der Altchristlichen Aegypter in der Westalexandrinischen Wüste. Ausgrabungen der Frankfurter Expedition am Karm Abu Mina 1905-1907, Leipzig: Hiersemann.
  28. Kaya, İ. 2007. Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazılarında Ele Geçen Terra Sigillata ve Red Slip (Kırmızı Astarlı) Seramikler (1998-2004). (Hacettepe University, Unpublished Master Thesis), Ankara.
  29. Kiss, Z. 1989. Les ampoules de Saint Ménas découvertes à Kôm el-Dikka (1961-1981). Warszawa: Archeobooks.
  30. Köroğlu, G. 2011. Yumuktepe Höyüğü Kazılarında Gün Işığına Çıkarılan Aziz Menas Tasvirli Hacı Şişesi. Selevcia ad Calycadnvm 1: 77-89.
  31. Köroğlu, G. 2015. Anadolu’da Erken Bizans Dönemi Hacı Ampullaları ve Smyrna Buluntuları. in: A. Ersoy and G. Şakar (eds.) Smyrna/İzmir Kazı ve Araştırmaları I. Çalıştay Bildirileri: 151-165. İstanbul: Ege Yayınları.
  32. Metzger, C. 1981. Les ampoules à eulogie du musée du Louvre. Paris: Editions de la Réunion des musées nationaux.
  33. Paton, J. M. 1907. Archaeological News. AJA 11 (1): 71-141.
  34. Salin, E. 1942. Sur Quelques Images Tutélaires De La Gaule Mérovingienne Apports Orientaux Et Survivances Sumériennes. Syria 23 (3-4): 201-243.
  35. Şengül, M. 2011. Myra’nın Limanı Andriake’de Bulunan Granarium’un Müzeleştirilmesi. (Akdeniz University, Unpublished Master Thesis), Antalya.
  36. Talu, S. 2020. Myra ve Andriake’de Ele Geçen Takılar. (Akdeniz University, Unpublished Master Thesis), Antalya.
  37. Tănase, D. 2018. Observații cu privire la ploscuțele de pelerin cu reprezentarea Sfântului Mina, din epoca romano-bizantină, aflate în colecția Muzeului Național al Banatului. Analele Banatului XXVI: 65-77.
  38. Tekinalp, V. M. 2000. Geç Antik Dönem sonrasında ve Ortaçağda (M.S. 4.-14. yy.) Andriake Kenti. (Hacettepe University, Unpublished PhD Thesis), Ankara.
  39. Opriş, I. C. 2003. Ceramica romană târzie şi paleobizantină de la Capidava în contextul descoperirilor de la Dunărea de Jos (sec. IV-VI p. Chr.). Bucureşti: Editura Enciclopedică.
  40. Opriş, I. C. 2004. Céramiques à caractére liturgique et dévotionnel provenant de la Scythie Mineure (IVe-VIe s. ap.J.-C.). Ephemeris Dacoromana XII (I). 263-275.
  41. Öz, C. 2022a. Andriake’den Oinophoros Cinsi İki Kabartmalı Seramik ve Düşündürdükleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 47: 219-234.
  42. Öz, C. 2022b. Myra’nın Liman Yerleşimi Andriake’de Ele Geçen Geç Roma Dönemi Unguentariumları. Tarih Araştırmaları Dergisi 41 (71): 59-89.
  43. Uysal, E. 2000. Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazılarında Ele Geçen Geç Roma-Erken Bizans Dönemine Ait Sırsız Seramikler (Kırmızı Astarlı ve Terra Sigillata Seramikleri, 1989-1997). (Hacettepe University, Unpublished Master Thesis), Ankara.

Creative Commons Licence
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License